Η κινητοποίηση άρχισε από το διδακτικό προσωπικό, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά στη Γαλλία, ενώ πλέον τώρα αγγίζει όλους τους εμπλεκόμενους (φοιτητές, τεχνικό και γραμματειακό προσωπικό κτλ.). Η απεργία εντάσσεται σε ένα ήδη τεταμένο κοινωνικό κλίμα αφού η οικονομική κρίση έχει φέρει απολύσεις, πτώση της αγοραστικής δύναμης και απαισιοδοξία στην πλειοψηφία των Γάλλων. Η δυσαρέσκεια αυτή εκφράστηκε στη εξαιρετικά επιτυχή γενική απεργία της 29ης Ιανουαρίου.

Πλέον το σύνολο των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της χώρας βρίσκεται σε αναβρασμό. Την προηγούμενη εβδομάδα έγιναν εκατοντάδες γενικές συνελεύσεις, γράφτηκαν δεκάδες κείμενα και ψηφίσματα, οργανώθηκαν μαζικές πορείες και συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας σε πολλές πόλεις. Αποφασίστηκαν επίσης πρωτότυπες δράσεις όπως μαθήματα σε ανοιχτούς χώρους έξω από το πανεπιστήμιο, πέταγμα παπουτσιών στο υπουργείο, αποστολή εκατοντάδων ερευνητικών εργασιών στην υπουργό, συμβολικοί “ενταφιασμοί” της Παιδείας κτλ.

Τα καινοτόμα συμμετοχικά εργαλεία του διαδικτύου άργησαν λίγο να χρησιμοποιηθούν. Η πρώτη αυθόρμητη αντίδραση των συναδέλφων ήταν η χρήση του παλιού καλού ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για την αποστολή πληροφοριών. Βέβαια πολύ γρήγορα τα εκατοντάδες μηνύματα που άρχισαν να φτάνουν, πολλές φορές με το ίδιο περιεχόμενο, έγιναν ενοχλητικά. Αυτό οδήγησε πολλούς από εμάς σε information overload.

Σταδιακά όμως εμφανίστηκαν προσπάθειες να χρησιμοποιηθούν καινοτόμα συμμετοχικά εργαλεία για πληροφόρηση, συντονισμό και οργάνωση του κινήματος. Οι σχετικά νεότεροι και γνώστες αυτών των εργαλείων προσπαθούμε να φέρουμε όλο και περισσότερους συναδέλφους προς τα εκεί.

Τα πρώτα εργαλεία που επαναενεργοποιήθηκαν κατά κάποιο τρόπο ήταν οι ιστότοποι οργανώσεων όπως η Sauvons la recherche και η Sauvons l’université που πρωτοστατούν εδώ και αρκετό καιρό στην αμφισβήτιση της πολιτικής του Σαρκοζύ σε θέματα παιδείας. Ταυτόχρονα, πανεπιστημιακοί αλλά και δημοσιογράφοι που διαθέτουν δημοφιλή ιστολόγια, όπως ο Olivier Ertzscheid, ο André Gunthert και ο Sylvestre Huet, άρχισαν να τα χρησιμοποιούν για την κάλυψη του κινήματος.

Άλλοι, όπως η Laurence Allard και ο Olivier Blondeau, εισήγαγαν την χρήση του twitter και του #fac09 ως hashtag. Σύντομα το tweet search fac09 γέμισε από μηνύματα είτε αναμετάδοσης ειδήσεων από τα ΜΜΕ, είτε με ζωντανές καλύψεις γενικών συνελεύσεων και εκδηλώσεων διαμαρτυρίας μέσω κινητού. Δημιουργήθηκε κι ένας λογαριασμός που αναμεταδίδει τα σχετικά tweets το lru_matuer.

Σταδιακά, μέσα σε μια εβδομάδα, πολλαπλασιάστηκαν και οι ιστότοποι που καλύπτουν τις εξελίξεις σε τοπικό επίπεδο, σε μια πόλη ή ένα πανεπιστήμιο. Ένα παράδειγμα είναι το ιστολόγιο των εργαζόμενων στο πανεπιστήμιο της Λυών. Από την πλευρά μου έφτιαξα μια πύλη που συγκεντρώνει όλα τα σχετικά feeds μέσω της πλατφόρμας του Netvibes. Ο ενημερωτικός ιστότοπος Mediapart δημιούργησε ένα χάρτη της κινητοποίησης βασισμένο στο Google Maps.
Agrandir le plan

Όπως σε κάθε ανάλογη περίπτωση αυτές που σημειώνουν την μεγαλύτερη επιτυχία είναι οι υπηρεσίες διανομής βίντεο όπως το YouTube και το DailyMotion. Για παράδειγμα μια ομάδα πανεπιστημιακών από τη Μασσαλία έφτιαξε ένα βίντεο που αναδεικνύει τς ανακολουθίες και τα ψέμματα που είπε ο Σαρκοζύ στον λόγο που εκφώνησε πρόσφατα σχετικά με το πανεπιστήμιο και την έρευνα. Το βίντεο παίχτηκε 142.256 φορές στο YouTube μέσα σε τρεις μέρες. Η τοπική εφημερίδα του Στρασβούργου έβαλε στο Dailymotion ένα ρεπορτάζ από την επίσκεψη της Valérie Pécresse στο Στρασβούργο όπου η ομιλία της διακόπηκε από διαμαρτυρίες. Το βίντεο παίχτηκε 5.000 φορές μέσα σε εικοσιτέσσερις ώρες. Οι εικόνες αυτές δεν προβλήθηκαν από κανένα τηλεοπτικό κανάλι.

Η επιτυχία ανεξάρτητων ιστότοπων ενημέρωσης όπως το Rue89 ή το ιστολόγιο της Libération {sciences²} στην κάλυψη του κινήματος φαίνεται στον τεράστιο αριθμό σχολίων που συνοδεύουν τα σχετικά άρθρα. Τα περισσότερα σχόλια είναι δομημένα και με επιχειρήματα, δείχνοντας σαφώς ότι το User Generated Content μπορεί να αποτελέσει πραγματική προέκταση της δημόσιας σφαίρας και όχι μόνο αντικείμενο εμπορικής εκμετάλλευσης, όπως φαίνεται να επιδιώκουν τα κυρίαρχα ΜΜΕ. Σε πολλές περιπτώσεις οι ίδιοι οι πανεπιστημιακοί γράφουν στα σχόλια ενδελεχή κείμενα που εξηγούν την καθημερινότητα τους ή αναλύουν μέσα από κριτική σκοπιά τα μέτρα της κυβέρνησης.

Σε αντίθεση με άλλες κινητοποιήσεις όπως για παράδειγμα τις εργατικές απεργίες, στην προκειμένη περίπτωση οι άμεσα ενδιαφερόμενοι (καθηγητές, ερευνητές, φοιτητές) είναι άτομα με υψηλό κοινωνικό και συμβολικό κεφάλαιο, με αρκετές διασυνδέσεις στο χώρο των δημοσιογράφων, που έχουν εμπειρία δημόσια έκφρασης και λόγου και οι οποίοι είναι εντατικοί χρήστες του διαδικτύου. Ως αποτέλεσμα η κάλυψη του κινήματος από τα ΜΜΕ την περασμένη εβδομάδα ήταν πολύ μεγαλύτερη απ’ότι στην περίπτωση παρόμοιων κινητοποιήσεων σε άλλους επαγγελματικούς χώρους.

Όπως και στην περίπτωση της εξέγερσης του Δεκεμβρίου στην Ελλάδα, το διαδίκτυο και οι καινοτόμες εφαρμογές και χρήσεις του αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι των κοινωνικών κινημάτων. Δύο φαίνεται να είναι οι βασικές κατευθύνσεις της συνεισφοράς των νέων μέσων : από την μία η βελτίωση της οργάνωσης, του συντονισμού και της πληροφόρησης μεταξύ των συμμετεχόντων στο κίνημα και από την άλλη η αποτελεσματική προβολή των θέσεων τους στο διαδίκτυο, κάτι που, υπό προϋποθέσεις, μπορεί να επηρεάσει την κάλυψη των γεγονότων από τα κυρίαρχα ΜΜΕ.

Τελικά μάλλον το γαλλικό υπουργείο Παιδείας είχε δίκιο όταν πριν από λίγους μήνες έκανε προκήρυξη έργου με σκοπό την παρακολούθηση του διαδικτύου. Στόχος ήταν ο εντοπισμός των opinion leaders και η ανίχνευση των “ρευμάτων” της κοινής γνώμης σε θέματα σχετικά με την παιδεία. Δεν ξέρω ποιος κέρδισε τον διαγωνισμό, το σίγουρο όμως είναι ότι αυτές τις μέρες έχει πολύ δουλειά…

Σύνδεσμοι:
Συντονιστικό
Lyon 2
Toulouse 3
Paris-Ehess
Paris XI
Jourdain
Limoges
Rennes 1
Sauvons les IUT
Poolp
Εναλλακτικά μαθήματα εκτός των τειχών στο Παρίσι
Εργαστήριο εκτός των τειχών στη Λυών