Αναφορικά με το κλείσιμο του Monitor (μια βαθύτερη ανάλυση).

Όπως πολλοι ανακάλυψα πρόσφατα με έκπληξη το κλείσιμο του Monitor του Παναγιώτη Βρυώνη. Το Monitor ήταν, και ελπίζω ειλικρινά ότι θα ξαναγίνει, η πιο σημαντική υπηρεσία ανθολόγησης των ελληνικών blogs. Για όσους από εμάς δεν διαθέτουμε ένα πιστό κοινό το Monitor αποτελούσε την κύρια πηγή αναγνωστών και ήταν αυτό που έδωσε υπόσταση σε αυτό που αποκαλούμε ελληνική μπλογκοσφαίρα, ανεξάρτητα από τα μειονεκτήματα και τις πολεμικές που έδιναν κι έπαιρναν.

Δεν επανέρχομαι στην ιστορία που έδωσε αφορμή στον Παναγιώτη να κλείσει την υπηρεσία (συνειδητά δεν λέω αιτία αλλά αφορμή). Μπορείτε να βρείτε την εξιστόρηση από την πλευρά του Παναγιώτη εδώ και από την πλευρά της Λαμπρινής Θωμά εδώ. Επίσης μπορείτε να βρείτε κάποια ενδιαφέροντα κέιμενα πάνω στο θέμα εδώ, εδώ, εδώ κι εδώ.

Η πλειονότητα των κειμένων και σχολίων υπερασπίζεται τον Παναγιώτη, άσχετα αν όλοι εκφράζουν τη λύπη τους για την κατάληξη. Λίγοι είναι αυτοί που αναγνωρίζουν το δικάιωμα της δημοσιογράφου να αποσύρει το feed από το Monitor για λόγους που μόνο εκείνη γνωρίζει. Δεν κρύβω ότι και εγώ τείνω να πάρω το μέρος του πρώτου στο θέμα αυτό όχι μόνο γιατί το Monitor μου απέφερνε αναγνώστες αλλά και γιατί πιστέυω ακράδαντα στην ελέυθερη διακίνηση των ιδεών στο διαδίκτυο, όπως παντού, και είμαι ιδιαίτερα σκεπτικιστής σε σχέση με αυτούς που θέλουν να ελέγξουν την πληροφόρηση για δικούς τους, συνήθως ιδιοτελείς, σκοπούς.

Παρόλαυτά, κάνοντας τον δικηγόρο του διαβόλου, θέλω εδώ να αναφερθώ στους βαθύτερους λόγους που κατά τη γνώμη μου ώθησαν τη Λαμπρινή Θωμά να κάνει ότι έκανε. Προσωπικά πιστέυω ότι η ιστορία αυτή έχει να κάνει με τη δημοσιογραφική της ιδιότητα. Το επάγγελμα του δημοσιογράφου χτίστηκε κυριολεκτικά πάνω στη συνεχή προσπάθεια ελέγχου των μέσων διάχυσης της πληροφορίας και ήταν παράλληλη με την αποδοχή και υπεράσπιση των πνευματικών δικαιωμάτων. Οι πρώτοι που αναφέρθηκαν στην ιδέα των πνευματικών δικαιωμάτων ήταν Γάλλοι Διαφωτιστες όπως οι Voltaire και Diderot. Πρωταρχικός στόχος αυτών ήταν η προστασία των συγγραφέων από αλλοιώσεις του έργου τους αλλά και η οικονομική ανταμοιβή των διανοουμένων για την εργασία τους με τρόπο τέτοιο ώστε αυτή να ενθαρρυνθεί. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι τα πρώτα νομοθετήματα πάνω στο θέμα αυτό έγιναν την περίοδο της Γαλλικής επανάστασης και συγκεκριμένα το 1791 και 1793. Υπό την έννοια αυτή η προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων των επαγγελματιών « γραφιάδων » ήταν μία προοδευτική εξέλιξη για την εποχή.

Στη συνέχεια κάθε τεχνολογική εξέλιξη στο χώρο των μέσων επικοινωνίας αποτέλεσε και μια νέα πρόκληση για τα πνευματικά δικαιώματα. Τη δεκαετία του 20 οι πρώτοι ραδιοφωνικοί σταθμοί αντιμετώπισαν την οργή των εκδοτών γιατί διάβαζαν στον αέρα άρθρα από εφημερίδες χωρίς να έχουν άδεια γι αυτό[1]. Το νομοθετικό δίκαιο σιγά σιγά προσαρμόστηκε στις νέες εξελίξεις μέσω της εξάιρεσης της Χρήσης για λόγους πληροφόρησης που τα μέσα ενημέρωσης μπορούν να επικαλεσθούν για να αναπαράγουν αποσπάσματα άλλων μέσων.

Σήμερα η έκρηξη του Ιντερνετ προκαλεί νέα προβλήματα αφού ο έλεγχος και ο περιορισμός της διακίνησης της πληροφορίας καθιστάται σχεδόν αδύνατος. Το βαθύτερο ερώτημα που κρύβεται πίσω από τα προβλήματα των πνευματικών δικαιωμάτων στην λεγόμενη κοινωνία της πληροφορίας, σε σχέση με τη δημοσιογραφία, είναι κατά πόσο είναι επιτρεπτή η χρήση deep links δηλαδή συνδέσμων αποτελούμενων από μικρά κέιμενα (τίτλος, περιγραφή) που οδήγούν απευθέιας στο περιεχόμενο άρθρων χωρίς την άδεια των συγγραφέων τους.

Πριν από λίγο καιρό τα βελγικά δικαστήρια καταδίκασαν την υπηρεσία Google News για την πρακτική αυτή σε βάρος online εφημερίδων. Την ίδια στιγμή το γαλλικό ειδησεογραφικό πρακτορείο AFP έκανε μήνυση στο Google News για τον ίδιο λόγο στα αμερικανικά δικαστήρια και η δίκη θα γίνει στα μέσα του 2007.

Το συμπέρασμα που βγάζω από αυτά, σε σχέση με την ιστορία του Monitor, είναι ότι διανύουμε μια εποχή ανακατατάξεων στο χώρο της μαζικής επικοινωνίας κατά την οποία οι παραδοσιακοί φορείς της πληροφόρησης όπως τα ΜΜΕ και οι δημοσιογράφοι δέχονται τεράστια πίεση από τους νέους φορείς του ίντερνετ, συμπεριλαμβανομένων και των μπλογκ, και αισθάνονται να χάνουν σιγά σιγά το μονοπόλιο σχολιασμού των κοινών που είχαν μέχρι τώρα.

Πιστέυω ότι η ανάλυση αυτή επουδενεί δικαιολογεί αλλά εν μέρει εξηγεί την αντίδραση της Λαμπρινής Θωμά, πιο γνωστής και ως Mirandolina.



[1] FLICHY Patrice, «Technologies fin de siècle: l’internet et la radio», Réseaux, Paris, n° 100, 2000, pp. 249-269.

One thought on “Αναφορικά με το κλείσιμο του Monitor (μια βαθύτερη ανάλυση).

  1. Για το κλείσιμο του μόνιτορ υπάρχει τώρα και web-site “Monitor F.A.Q.”, όπου συλλέγονται και links με όλες τις απόψεις για το θέμα (υπέρ ή κατά), αν και η άποψη του site είναι πολύ συγκεκριμμένη:

    http://www.omadeon.com/monitor

    Τα περισσότερα κείμενα συνοδεύονται επίσης από μουσική (χρησιμοποιείστε firefox/opera και ανοίξτε ηχεία).

    Γ.Σ.

Leave a Reply

Your email address will not be published.