Μετά από τους Sergey Brin και Larry Page του Google, άλλο ένα δίδυμο διαδικτυακών geeks ταράζει τα νερά της επικοινωνιακής βιομηχανίας : o Janus Friis, 30 χρόνων από τη Δανία, και ο Niklas Zennström, 40 χρόνων από τη Σουηδία. Είναι οι δημιουργοί της υπηρεσίας διαδικτυακής τηλεόρασης Joost που βασίζεται σε ένα πρωτόκολλο ανταλλαγής περιεχομένου σε βάση ισοτιμίας, όπως και οι άλλες μέχρι τώρα πρωτότυπες ιδέες τους. Μπορείτε να διαβάσετε το σχετικό άρθρο του Wired εδώ.

Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 το KaZaa που φτιάχτηκε από τους δύο συνεργούς ερχόταν να καλύψει το κενό του Napster και γινόταν γρήγορα το πιο δημοφιλές πρόγραμμα peer to peer με 3 εκατομμύρια ανταλλασσόμενα αρχεία κάθε μήνα. Ηταν αυτό που ξύπνησε, αργά βέβαια, τις majors, της μουσικής και του κινηματογράφου που κατάλαβαν τον κίνδυνο που απειλούσε το μονοπώλιο τους. Μόλις άρχισαν οι μηνύσεις και τα δικαστήρια οι Friis και Zennström πούλησαν το πρόγραμμα στη Sharman Networks και έβαλαν στο στόχαστρο τις παχιές αγελάδες των τηλεπικοινωνιών.

Ετσι γεννήθηκε το Skype η πασίγνωστη πλέον τηλεφωνική υπηρεσία μέσω διαδικτύου που επιτρέπει την δωρεάν συνομιλία μεταξύ δύο pc αλλά και κλήσεις σε παραδοσιακά τηλέφωνα σε πολύ ανταγωνιστικές τιμές. Θυμάμαι μια συνέντευξη του Janus Friis που είχα διαβάσει το 2003 στην οποία δήλωνε προβοκατόρικα ότι οι τοπικές τηλεφωνικές συνδιαλέξεις δεν μπορούν παρά να είναι μια δωρεάν υπηρεσία. Και βέβαια είχε δίκιο…από τη στιγμή που κάποιος πληρώνει ένα πάγιο ποσό για μία σύνδεση υψηλής ταχύτητας DSL 2048 kbps ας πούμε είναι πλέον αδύνατο να του ζητήσεις χρήματα για να τηλεφωνήσει μέσα στη χώρα του χρησιμοποιώντας το ένα εκατοστό του bandwidth που ήδη πληρώνει. Για αυτόν τον λόγο σήμερα όλες οι προσφορές triple play (internet, τηλέφωνο, τηλεόραση) στην Ευρώπη περιλαμβάνουν και δωρεάν τοπικές κλήσεις. Το Skype είχε τέτοια επιτυχία που οι δημιουργοί του το πούλησαν στο eBay για 2,6 δισεκατομμύρια δολάρια !

Και έτσι εφοδιασμένοι με πολύ χρήμα και ιδέες οι δύο συνέταιροι έβαλαν μπροστά το μυστηριώδες Venice Project που λίγο καιρό αργότερα γέννησε το Joost. Η βασικός στόχος της υπηρεσίας είναι να γίνει το Google των τηλεοπτικών προγραμμάτων δηλαδή ο δυνητικός χώρος μέσω του οποίου ένας χρήστης συνδεδεμένος στο ίντερνετ μπορεί να παρακολουθήσει οποιοδήποτε τηλεοπτικό πρόγραμμα επιθυμεί, οποιαδήποτε στιγμή, σε μορφή streaming. Η μέθοδος αυτή επιτρέπει σε έναν υπολογιστή να διαβάζει ένα αρχείο χωρίς να απαιτείται ολόκληρη η φόρτωση του. Το βασικό πρόβλημα μιας τέτοιας υπηρεσίας είναι ότι απαιτεί ευρυζωνικότητα ανάλογη με τον όγκο της τηλεθέασης, κάτι που σημαίνει ότι όσο πιο πολλοί τηλεθεατές συνδέονται στην υπηρεσία τόσο μεγαλύτερη ροή πληροφοριών είναι απαραίτητη. Ως αποτέλεσμα η εκπομπή τηλεοπτικών προγραμμάτων στο διαδίκτυο είναι μία δραστηριότητα που χαρακτηρίζεται από μεταβλητό κόστος. Έτσι, ενώ η μετάδοση προγράμματος σε μικρό αριθμό δεκτών κοστίζει σχετικά φθηνά, όταν γίνεται μαζική και απευθύνεται σε εκατοντάδες ή χιλιάδες τηλεθεατές απαιτεί και πολύ υψηλές επενδύσεις σε δικτυακή χωρητικότητα (bandwidth) και σε τεχνική υποστήριξη (servers). Επιπροσθέτως η καλή λειτουργία της υπηρεσίας απαιτεί την προσαρμογή των παραπάνω τεχνικών μέσων στις μεταβολές της ζήτησης.

Η δυσκολία αυτή είναι και ο λόγος που τα sites όπως το YouΤube και MySpace δέχονται μόνο βίντεο περιορισμένης διάρκειας αφού το κόστος διακίνησης προγραμμάτων μεγάλης διάρκειας σε εκατομμύρια χρήστες από ένα επικεντρωμένο σύστημα είναι δυσβάσταχτο. Η λύση του προβλήματος ήρθε για μία ακόμη φορά από τη χρησιμοποίηση της αρχής της αμοιβαιότητας (peer to peer). Αυτό σημαίνει ότι κάθε μέλος ενός δικτύου όπως το Joost θέτει στη διάθεση των άλλων μελών όχι μόνο το περιεχόμενο που βρίσκεται αποθηκευμένο στο σκληρό δίσκο του υπολογιστή του αλλά και την ανερχόμενη διαδικτυακή του χωρητικότητα (upload) ούτως ώστε να διευκολύνει τη ροή των πληροφοριών. Με αυτό το τρόπο η ύπαρξη συγκεντρωμένων και υψηλού κόστους τεχνικών υποδομών για τη διανομή τηλεοπτικού υλικού δεν είναι απαραίτητη αφού το αποκεντρωμένο δίκτυο των προσωπικών υπολογιστών των μελών μιας κοινότητας peer to peer εξασφαλίζει τους απαραίτητους τεχνικούς πόρους. Το Joost συνδυάζει ένα ιδιόκτητο δίκτυο ισχυρών servers με τη δύναμη των εκατομμυρίων χρηστών που η εταιρεία ελπίζει να προσελκύσει. Σύμφωνα με τους Friis και Zennström η υπηρεσία θα διατίθεται δωρεάν σε όλους τους χρήστες και θα χρηματοδοτείται από τη πώληση διαφημιστικού χώρου ανάμεσα στα προγράμματα. Το παρακάτω σχήμα εξηγεί γραφικά τη λειτουργία του Joost.

Η ιδέα δεν είναι καινούρια αφού ήδη υπάρχουν αρκετά προγράμματα (Peercast, TVAnts, Sopcast) που λειτουργούν με αυτό τον τρόπο επιτρέποντας σε κάθε μέλος να διανέμει τηλεοπτικό περιεχόμενο σε μορφή streaming σε δεκάδες δέκτες με μια απλή σύνδεση DSL. Η διαφορά με το Joost έχει να κάνει με τα τεράστια τεχνικά και οικονομικά μέσα που διαθέτουν οι δημιουργοί του αλλά και την μαζική επιτυχία των προηγούμενων project τους. Κάτι που με κάνει να πιστεύω ότι και αυτή τη φορά θα γυρίσουν τα πάνω κάτω στη βιομηχανία ης τηλεόρασης. Προς το παρών το Joost βρίσκεται σε φάση beta test. Λίγο υπομονή ακόμα…