Το Wikileaks ως πολιτικό διακύβευμα

Την προηγούμενη εβδομάδα σχολίασα τις τελευταίες διαρροές του Wikileaks σε δύο επίπεδα: την επιβεβαίωση της υποκρισίας που διέπει την διεθνή πολιτική και τις μεταλλαγές που αναδύονται στον τομέα της ενημέρωσης.

Όμως πλέον οι προσπάθειες λογοκρισίας που στοχεύουν το Wikileaks αναδεικνύουν την υπόθεση του σε κρίσιμο πολιτικό διακύβευμα για την μελλοντική εξέλιξη της διαδικτυακής δημόσιας σφαίρας.

Πράγματι το διακύβευμα αυτή τη στιγμή ξεπερνάει κατά πολύ την περίπτωση του Julian Assange,  του Wikileaks, ακόμη και των σκανδάλων που περιέχονται στα έγγραφα της διαρροής. Το βαθιά πολιτικό ζήτημα που διακυβεύεται τώρα είναι κατά πόσο οι δυτικές αστικές δημοκρατίες θα προχωρήσουν σε έλεγχο του διαδικτύου στα πρότυπα της Κίνας και του Ιράν;

Κατά πόσο η εκτελεστική εξουσία θα πετύχει ωμή λογοκρισία χωρίς οποιαδήποτε νομιμοποίηση από τη Δικαιοσύνη ; Κατά πόσο οι χρήστες του διαδικτύου και η αρχιτεκτονική του θα αντισταθούν στη μεγαλύτερη συντονισμένη επιχείρηση απαγόρευσης μιας πηγής πληροφορίας στην ιστορία του νέου μέσου;

Το χρονικό της λογοκρισίας

Μετά το αρχικό μούδιασμα από τις αποκαλύψεις του Wikileaks, οι οργανωμένες αντιδράσεις των κέντρων εξουσίας που θίγονται από αυτές κορυφώνονται. Έτσι, λίγες ώρες μετά από την δημοσιοποίηση των διπλωματικών εγγράφων την Κυριακή  28 Νοεμβρίου, εκδόθηκε διεθνές ένταλμα σύλληψης εις βάρος του Julian Assange από τις Σουηδικές αρχές με την κατηγορία του βιασμού. Ταυτόχρονα το σάιτ έγινε στόχος επαναλαμβανόμενων επιθέσεων DοS.

Ακολούθως, όλοι οι Αμερικάνοι πάροχοι του Wikileaks έπαυσαν τις υπηρεσίες τους μετά από αίτημα του Joe Lieberman, Γερουσιαστή και πρόεδρου της Επιτροπής για θέματα εσωτερικής ασφάλειας των ΗΠΑ. Amazon, Paypal, EveryDNS σταμάτησαν έτσι να υποστηρίζουν το σάιτ μετά από πιέσεις της Αμερικάνικης κυβέρνησης (Λεπτομέρειες εδώ από τον Vrypan).

Γενικότερο πλαίσιο

Αυτά συμβαίνουν τη στιγμή που στην Γερουσία συζητείται το νομοσχέδιο Combatting Online Infringement and Counterfeits Act (COICA) το οποίο δίνει στον Γενικό εισαγγελέα το δικαίωμα να αποκλείει την πρόσβαση σε ιστότοπους που υποτίθεται ότι παραβίασαν πνευματική ιδιοκτησία. Αυτό ακόμη κι αν οι συγκεκριμένοι ιστότοποι δεν διαθέτουν ιδιόκτητο περιεχόμενο αλλά μόνο συνδέσμους προς αυτό.

Ο ίδιος ο Lieberman έχει πάρει νομοθετική πρωτοβουλία με όνομα SHIELD Act (Securing Human Intelligence and Enforcing Lawful Dissemination) για την αυστηροποίηση της απαγόρευσης δημοσιοποίησης κρατικών εγγράφων. Φαίνεται λοιπόν ότι η υπόθεση του Wikileaks εντάσσεται σε ένα γενικότερο πλαίσιο αμφισβήτησης της ελεύθερης έκφρασης στο διαδίκτυο.

Η απόφαση της Amazon να διακόψει το hosting του Wikileaks ξεσήκωσε πολλούς από τους πελάτες της εταιρείας. Ένας από αυτούς είναι κι ο ογδοντάχρονος Daniel Ellsberg, οποίος το 1971 είχε δώσει στις εφημερίδες τα Pentagon Papers, εσωτερικά έγγραφα του Αμερικανικού στρατού που αποκάλυψαν τα εγκλήματα του Βιετνάμ. Σε επιστολή του ο Ellsberg καλεί σε μποϊκότ της Amazon. Παρόμοιες πρωτοβουλίες πολλαπλασιάζονται στις ΗΠΑ.

Mirrors all over

Όμως έξι ώρες μετά την εξαφάνιση του Wikileaks από τους σέρβερς της Amazon, ο ιστότοπος είχε ανέβει και πάλι στο διαδίκτυο. Αυτή τη φορά το hosting κάνουν οι Σουηδοί της εταιρείας Bahnhof και οι Γάλλοι της OVH (είναι η ίδια εταιρεία που υποστηρίζει και το smyrnaios.net). Αμέσως, ο Ερίκ Μπεσόν, υπουργός του Σαρκοζύ στον οποίο έχω αναφερθεί εδώ, έδωσε εντολή στην OVH να κατεβάσει το Wikileaks. Οι υπεύθυνοι της εταιρείας αρνήθηκαν να το κάνουν και  κατέφυγαν στη δικαιοσύνη ώστε αυτή να αποφασίσει επίσημα για το αν συντρέχουν λόγοι απαγόρευσης του.

Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, οι λυσσαλέες προσπάθειες της Ουάσινγκτον και των συμμάχων της να αποκλείσουν την πρόσβαση στο Wikileaks δεν έχει ευδοκιμήσει ακόμα, μία ολόκληρη εβδομάδα μετά τη διαρροή των επίμαχων εγγράφων. Κατά κάποιο τρόπο πρόκειται για θαύμα. Τόση είναι η οργή των θιασωτών της λογοκρισίας που οι πιο ακραίοι από αυτούς καλούν ανοιχτά την Αμερικάνικη κυβέρνηση να δολοφονήσει τον Assange.

Όμως ήδη έχουν δημιουργηθεί εκατοντάδες mirror servers που αναδιανέμουν το περιεχόμενο του Wikileaks. Το κίνημα του ελεύθερου λογισμικού, τα Ευρωπαϊκό πειρατικό κόμμα αλλά και εκατοντάδες απλοί χρήστες υποστηρίζουν τον ιστότοπο από εναλλακτικούς servers.

Πρόκειται περί κλασικής περίπτωσης εφαρμογής του Streisand effect: κάθε προσπάθεια εξάλειψης μιας πληροφορίας από το διαδίκτυο έχει ως άμεσο αποτέλεσμα της ακόμη μεγαλύτερη διασπορά της. Για να εξαφανιστούν τα διπλωματικά έγγραφα και το Wikileaks χρειάζεται μια συντονισμένη προσπάθεια ελέγχου της πληροφορίας, στα κινεζικά και ιρανικά πρότυπα, διευρυμένη σε όλο το διαδίκτυο. Κάτι που φαίνεται αδύνατο αλλά μένει να επιβεβαιωθεί.

Η δημοσιογραφία του συστήματος

Ταυτόχρονα η πολεμική μεγαλώνει σε ΗΠΑ και Ευρώπη. Οι δημοσιογράφοι του συστήματος κατηγορούν το Wikileaks ότι παραβιάζει τις καθώς πρέπει πρακτικές και επιζητεί την επικράτηση μιας απολυταρχικής γενικευμένης διαφάνειας.  Λένε επίσης ότι οι πληροφορίες που βρέθηκαν τελικά στα έγγραφα δεν ήταν κάτι νέο.

Η απάντηση των μπλόγκερς όπως ο Glenn Greenwald είναι ότι η ύπαρξη του ιστότοπου οφείλεται εν πολλοίς στην ανεπάρκεια των κυρίαρχων ΜΜΕ να αναδείξουν τα πραγματικά πολιτικά διακυβεύματα της εποχής μας. Ο Greenwald απαριθμεί πολλές υποθέσεις που αποκαλύπτονται από το Wikileaks και που αναφέρθηκαν από ελάχιστα έως καθόλου στα Αμερικάνικα ΜΜΕ. Αντιγράφω:

“(1) the U.S. military formally adopted a policy of turning a blind eye to systematic, pervasive torture and other abuses by Iraqi forces;

(2) the State Department threatened Germany not to criminally investigate the CIA’s kidnapping of one of its citizens who turned out to be completely innocent;

(3) the State Department under Bush and Obama applied continuous pressure on the Spanish Government to suppress investigations of the CIA’s torture of its citizens and the 2003 killing of a Spanish photojournalist when the U.S. military fired on the Palestine Hotel in Baghdad (see The Philadelphia Inquirer’s Will Bunch today about this: “The day Barack Obama Lied to me”);

(4) the British Government privately promised to shield Bush officials from embarrassment as part of its Iraq War “investigation”;

(5) there were at least 15,000 people killed in Iraq that were previously uncounted;

(6) “American leaders lied, knowingly, to the American public, to American troops, and to the world” about the Iraq war as it was prosecuted, a conclusion the Post’s own former Baghdad Bureau Chief wrote was proven by the WikiLeaks documents;

(7) the U.S.’s own Ambassador concluded that the July, 2009 removal of the Honduran President was illegal — a coup — but the State Department did not want to conclude that and thus ignored it until it was too late to matter;

(8) U.S. and British officials colluded to allow the U.S. to keep cluster bombs on British soil even though Britain had signed the treaty banning such weapons, and,

(9) Hillary Clinton’s State Department ordered diplomats to collect passwords, emails, and biometric data on U.N. and other foreign officials, almost certainly in violation of the Vienna Treaty of 1961″

Το ίδιο ακριβώς αναφέρει κι ο Jay Rosen για τον οποίο η ανάδυση του Wikileaks ως ενδιάμεσου μεταξύ του ευρέως κοινού και των πηγών πληροφόρησης οφείλεται στην εξασθένιση της ερευνητικής και ελεγκτικής της εξουσίας δημοσιογραφίας (watchdog journalism) κατά την περίοδο Μπους.

Ο Dave Winer λέει ότι το σοκ για τα Αμερικανικά κυρίαρχα ΜΜΕ είναι ακόμη μεγαλύτερο λόγω της συνήθειας που απέκτησαν να αναμασούν άκριτα την « κυβερνητική επικοινωνιακή πολιτική ». O Mathew Ingram υποστηρίζει ότι τα κυρίαρχα ΜΜΕ πρέπει πλέον να μάθουν να ζουν με ενδιάμεσους όπως το Wikileaks καιλέει το αυτονότητο, όπως κι ο Dan Gillmore : ότι άσχετα με τα χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου ιστότοπου, κάθε επίθεση εναντίον του αυτή τη στιγμή είναι επίθεση κατά της ελευθερίας της έκφρασης.

Διαβάστε επίσης:

Wikileaks and the Global Geography of Cyberwarfare

WikiLeaks et la censure politique d’Internet: nous voila prévenus !

Wikileaks: Power shifts from secrecy to transparency

Amazon and WikiLeaks – Online Speech is Only as Strong as the Weakest Intermediary

Leave a Reply

Your email address will not be published.