Όταν οι δημοσιογράφοι φιμώνονται: έλεγχος και αυτολογοκρισία στα γαλλικά ΜΜΕ

Όπως έχω γράψει και παλαιότερα η άνοδος του Σαρκοζύ στην εξουσία σήμανε μια άνευ προηγουμένου επιχείρηση πολιτικής εκκαθάρισης στα γαλλικά ΜΜΕ. Σιγά σιγά και μεθοδικά οι ενοχλητικοί για την εξουσία δημοσιογράφοι ωθούνται προς την έξοδο της δημόσιας τηλεόρασης και του ραδιοφώνου. Ταυτόχρονα οι φίλα προσκείμενοι προς τον Σαρκοζύ επιχειρηματίες προωθούν τα συμφέροντα τους στο χώρο των ΜΜΕ με τρόπο προκλητικό.

Η αρχή έγινε με τον Daniel Schneidermann και την εκπομπή τηλεοπτικής κριτικής Arret sur images η οποία και κόπηκε από το πέμπτο κρατικό κανάλι. Από το 1995 η εκπομπή που μεταδιδόταν κάθε Κυριακή μεσημέρι προσπαθούσε να αποκρυπτογραφήσει τα περιεχόμενα της γαλλικής τηλεόρασης με κριτική διάθεση. Πολιτικό μάρκετινγκ, διαφήμιση, δελτία ειδήσεων, σειρές, όλα περνούσαν από την κριτική ανάλυση του δημοσιογράφου και των καλεσμένων του οι οποίοι χρησιμοποιούσαν τα αρχεία των εκπομπών για να αναδείξουν τις ανακολουθίες και στους κομπασμούς του τηλεοπτικού λόγου.

Παρόλη την κριτική που μπορεί να ασκηθεί στον Schneidermann σχετικά με τις θέσεις του, η εκπομπή του δεν έπαψε να είναι μια όαση σκέψης και ανάλυσης πάνω στο γαλλικό τηλεοπτικό γίγνεσθαι. Αυτός είναι και ο λόγος που είχε κατορθώσει να δημιουργήσει μια κοινότητα πιστών σκεπτόμενων τηλεθεατών οι οποίοι και συμμετείχαν ενεργά στα τεκταινόμενα μέσω της ιστοσελίδας και του φόρουμ του Arret sur images. Δεν είναι τυχαίο ότι η εκπομπή είχε φιλοξενήσει δύο από τις σημαντικότερες μορφές της σύγχρονης γαλλικής διανόησης τους Pierre Bourdieu και Régis Debray οι οποίοι απέφευγαν όπως ο διάολος το λιβάνι τις τηλεοπτικές εμφανίσεις.

Ακόμα και ο Σιράκ, παρόλο το γεγονός ότι ήταν συχνά αντικείμενο κριτικής, δεν είχε τολμήσει να παρέμβει ώστε να σταματήσει η εκπομπή από το φόβο των αντιδράσεων αλλά και λόγω πολιτικής ιδιοσυγκρασίας. Ο Σαρκοζύ όμως δεν έχει τέτοιους ενδοιασμούς. Και το χειρότερο είναι ότι δεν χρειάστηκε καν να κάνει ευθεία παρέμβαση στους υπεύθυνους του καναλιού. Οι ίδιοι πήραν την πρωτοβουλία σε μια προσπάθεια να φανούν βασιλικότεροι του βασιλέως και να γίνουν αρεστοί στο « περιβάλλον » του αρχηγού.

Αυτό γιατί ο Schneidermann την τελευταία περίοδο δεν δίσταζε να καταδεικνύει τους λαϊκισμούς και τα ρητορικά τεχνάσματα του Σαρκοζύ από την εκπομπή του αλλά και από το μπλογκ του στο οποίο εκφραζόταν ελεύθερα. Τώρα ο δημοσιογράφος σκέφτεται να μετακομίσει στη γαλλόφωνη τηλεόραση της Ελβετίας ούτως ώστε να μπορεί να κάνει τη δουλειά του χωρίς έξωθεν πιέσεις.

Το δεύτερο θύμα ήταν η εκπομπή La Bande à Bonnaud του γαλλικού κρατικού ραδιοφώνου France Inter. Η διεύθυνση του σταθμού αποφάσισε να σταματήσει τη μετάδοση της μεσημεριανής καθημερινής εκπομπής, δήθεν λόγω ανεπάρκειας της ακροαματικότητας στην πραγματικότητα για καθαρά πολιτικούς λόγους.

Ταυτόχρονα ο πάμπλουτος επιχειρηματίας και φίλος του Σαρκοζύ Bernard Arnault, ήδη ιδιοκτήτης της La Tribune, ανακοίνωνε την πρόθεση του να αγοράσει την μεγαλύτερη οικονομική εφημερίδα της χώρας Les Echos. Στις διαμαρτυρίες των δημοσιογράφων για την απώλεια της ανεξαρτησίας τους σε τέτοια περίπτωση ο Arnault απάντησε ότι θα φροντίσει να πουλήσει την La Tribune ώστε να διατηρηθεί η πολυφωνία στον οικονομικό Τύπο. Σε ποιον ; Στον έτερο κολλητό του Σαρκοζύ τον μεγαλοεπιχειρηματία Vincent Bolloré !

Το ενθαρρυντικό στοιχείο είναι ότι οι αντιδράσεις στην εμφανή προσπάθεια της νέας δεξιάς να ελέγξει και τα τελευταία προπύργια ανεξαρτησίας στα γαλλικά ΜΜΕ είναι πολλές. Το ψήφισμα υποστήριξης του Schneidermann που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο έλαβε σε λίγες μέρες πάνω από 100 000 υπογραφές.

Οι δημοσιογράφοι του σταθμού France Inter απεργούν για να υπερασπίσουν τους λογοκριμένους συναδέλφους τους. Ακόμη και οι δημοσιογράφοι της Les Echos, παραδοσιακά συντηρητικοί και συντασσόμενοι με τα επιχειρηματικά συμφέροντα, είναι στην τρίτη μέρα απεργίας διαμαρτυρόμενοι για την διαφαινόμενη εξαγορά της εφημερίδας. Αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά στην ιστορία της.

Το αρνητικό είναι ότι πλέον οι γάλλοι δημοσιογράφοι κατάλαβαν το μήνυμα της εξουσίας: ή την υποστηρίζουν ή βρίσκονται γρήγορα στο ταμείο ανεργίας. Το αποτέλεσμα είναι κάτι χειρότερο από την ωμή κρατική λογοκρισία. Η αυτολογοκρισία…

Leave a Reply

Your email address will not be published.