Διεθνές συνέδριο για τη διαδικτυακή οικονομία : εντυπώσεις και σχόλια

Πριν από δέκα μέρες πήρα μέρος σε ένα διεθνές συνέδριο που έγινε στο Παρίσι με θέμα Online services : networks, contents, usages. Παρακάτω θα παραθέσω κάποιες εντυπώσεις και σχόλια σχετικά με τις παρουσιάσεις που έγιναν.

Το συνέδριο οργανώθηκε από το εργαστήριο ADIS του πανεπιστημίου ParisSud. Οι συμμετέχοντες ήταν κυρίως οικονομολόγοι ειδικευμένοι στο διαδίκτυο και την επικοινωνιακή βιομηχανία. Παρά την αρκετά εφαρμοσμένη προσέγγιση της πλειονότητας των συμμετεχόντων και τις πολλές οικονομετρικές παρουσιάσεις, στο συνέδριο έγιναν ενδιαφέρουσες συζητήσεις και ανταλλαγές απόψεων.

Ένα σημαντικό κομμάτι των εργασιών αφορούσε στην εμπορική αξιοποίηση των προσωπικών δεδομένων και στους κινδύνους που αυτή επιφυλάσσει. Σύμφωνα με τον Michel Arnaud, οι τεχνολογίες της επικοινωνίας επιτρέπουν την διασκόρπιση των προσωπικών δεδομένων σε δημόσιες και ιδιωτικές υπηρεσίες με κίνδυνο την συγκέντρωση και την χάλκευση ή την χρησιμοποίηση τους από τρίτους χωρίς την άδεια αλλά ούτε και την επίγνωση των ενδιαφερομένων. Ο έλεγχος εκ μέρους των πολιτών των προσωπικών τους δεδομένων αποτελεί ένα βασικό κριτήριο για την μέλλουσα εξέλιξη των προσωπικών ελευθεριών στο διαδίκτυο.

Για τους Emmanuel Kessous και Bénédicte Rey, η συμπεριφορά των χρηστών του διαδικτύου σχετικά με την προστασία των προσωπικών τους δεδομένων είναι διφορούμενη: από τη μία ανησυχούν για την τυχόν εκμετάλλευση τους από ένα νέο Big Brother, ενώ ταυτόχρονα δεν διστάζουν να δίνουν πολύ προσωπικές πληροφορίες σε υπηρεσίες τύπου Web 2.0 για κάποιο πρόσκαιρο χρηστικό πλεονέκτημα αμφίβολης ποιότητας (βλέπε Facebook).

Τέλος, πάνω στο ίδιο θέμα, η Caroline Lancelot Miltgen αναλύει τα κριτήρια με βάση τα οποία οι χρήστες διαδικτυακών υπηρεσιών αποφασίζουν να μοιραστούν προσωπικά τους δεδομένα ή όχι. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας της, ένα βασικό κριτήριο είναι η πολιτική προστασίας αυτών των πληροφοριών από τις σχετικές υπηρεσίες και ο τρόπος που αυτή η πολιτική εκφράζεται προς τους χρήστες.

Αυτό που επισημαίνει η ερευνήτρια είναι ότι η μεγάλη πλειοψηφία των χρηστών δεν έχει μια προαποφασισμένη τακτική σχετικά με τον βαθμό και την ποιότητα των προσωπικών δεδομένων που είναι σε θέση να δώσει. Η απόφαση αυτή παίρνεται κάθε φορά σε σχέση με την συγκεκριμένη συγκυρία (είδος υπηρεσίας, χρόνος και τρόπος χρήσης, φιλική ή άλλου είδους προτροπή, αναγκαιότητα χρήσης ή όχι, δυνατότητα αντικατάστασης της ίδιας υπηρεσίας από άλλο προμηθευτή) και μπορεί να διαφέρει σημαντικά ανά περίπτωση.

Ένα άλλο ζήτημα που απασχόλησε τις εργασίες ήταν το μέλλον της πολιτιστικής βιομηχανίας στο διαδίκτυο με χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό της μουσικής. Όπως ανέφερε ο André Nicolas (Observatoire de la musique) οι σημερινές δυσκολίες της μουσικής βιομηχανίας δεν είναι μόνο αποτέλεσμα της ανταλλαγής περιεχομένου σε βάση ισοτιμίας (peertopeer).

Σημαντικότερες αιτίες αποτελούν η υψηλή οικονομική συγκέντρωση στον τομέα της μουσικής που κυριαρχείται από τέσσερις majors, η εντατική χρησιμοποίηση του μάρκετινγκ και της διαφήμισης με αποτέλεσμα τον περιορισμό της δημιουργικότητας, ο εφησυχασμός των μεγαλοπαραγωγών τη δεκαετία του 90 και η επιμονή τους στο CD που απέκλεισε για αρκετά χρόνια κάθε τεχνολογική πρόοδο στο χώρο.

Από την πλευρά του ο Jean-Samuel Beuscart, ανέλυσε λεπτομερώς τον τρόπο με τον οποίο το MySpace αποτελεί χώρο οικοδόμησης « φήμης » για τα νέα μουσικά σχήματα. Οι μουσικοί μέσω των σελίδων τους γίνονται « διαχειριστές » της δημόσιας εικόνας τους με στόχο την επιτυχία στον πραγματικό κόσμο π.χ. μέσω της υπογραφής συμβολαίου με μια δισκογραφική εταιρεία.

Η επιδίωξη αυτή οδηγεί συχνά σε τακτικές παραπλάνησης και χρησιμοποίησης τεχνασμάτων με στόχο την ανάδειξη τους. Ταυτόχρονα όμως το MySpace αποτελεί τον κατεξοχήν χώρο δημιουργίας « δυνητικών κοινοτήτων » αποτελούμενων από θιασώτες περιθωριακών μουσικών ιδιωμάτων που αποκλείονται από την παραδοσιακή μουσική βιομηχανία.

Η δική μου παρουσίαση, σε συνεργασία με τον συνάδελφο Franck Rebillard, αφορούσε στη σταδιακή και αμοιβαία προσαρμογή των pure players του διαδικτύου και της βιομηχανίας του Τύπου. Μέσα από το παράδειγμα των διαπραγματεύσεων του Google και των Γάλλων εκδοτών σχετικά με τη λειτουργία της υπηρεσίας Google News προσπαθήσαμε να δείξουμε την αλληλεξάρτηση που χαρακτηρίζει τη σχέση τους σε ότι αφορά τον τομέα της ενημέρωσης μέσω διαδικτύου, για την οποία έχω γράψει εδώ και εδώ.

Για όσους ενδιαφέρονται για μια θεωρητική και γενική προσέγγιση πάνω στο θέμα, ένα πολύ καλό άρθρο είναι αυτό που παρουσίασε ο Eric Brousseau, συγγραφέα του βιβλίου Internet and the Digital Economics, και το οποίο καταπιάνεται με τις γενικές αρχές της οικονομίας του διαδικτύου.

Leave a Reply

Your email address will not be published.