Το σκάνδαλο Prism και η κοινωνία της επιτήρησης που ανατέλλει

boundless heatmap

“they are intent on making every conversation and every form of behaviour in the world known to them”

Την περασμένη εβδομάδα οι εφημερίδες Guardian και Washington Post έκαναν μια σημαντική αποκάλυψη : οι αμερικανικές υπηρεσίες ασφαλείας έχουν απεριόριστη και ανεξέλεγκτη πρόσβαση στα δεδομένα των κυριότερων πάροχων διαδικτυακών υπηρεσιών στον κόσμο μέσω του προγράμματος Prism.

Τέτοιου είδους σενάρια κυκλοφορούν εδώ και καιρό. Πρώτη φορά όμως αποκαλύπτεται με στοιχεία ότι η NSA αντλεί μαζικά πληροφορίες απευθείας από τους σέρβερς των Google, Facebook, Microsoft, Yahoo, AOL, Apple, Paltalk και Verizon.

 Τι σημαίνει αυτό ; Ότι ανά πάσα στιγμή αμερικανικές υπηρεσίες ασφαλείας μπορούν να γνωρίζουν το περιεχόμενο και τα χαρακτηριστικά των τηλεπικοινωνιών οποιουδήποτε χρήστη του διαδικτύου στον πλανήτη.

Αυτή η δυνατότητα είναι νομικά κατοχυρωμένη ήδη από το 2008 και την ψήφιση υπό την προεδρία Μπους του FISA Amendments Act, συνέχεια του γνωστού Patriot Act που επιβλήθηκε μετά την 11η Σεπτεμβρίου του 2001. Παρόλες τις αντιδράσεις που έχει προκαλέσει, το FISA ανανεώθηκε υπό την προεδρία Ομπάμα στα τέλη του 2012.*

Πλέον μαθαίνουμε ότι η αμερικάνικη κυβέρνηση υπερέβη ακόμη κι αυτό το αντιδραστικό νομικό πλαίσιο γενικεύοντας και εμβαθύνοντας τις δυνατότητες παρακολούθησης και επιτήρησης που διαθέτει στα πρότυπα της Κίνας.

Αυτό σημαίνει ότι εκτός από την παραδοσιακή παρακολούθηση συγκεκριμένων ατόμων στο διαδίκτυο, οι υπηρεσίες ασφαλείας μπορούν να επεξεργάζονται τεράστιες ποσότητες δεδομένων (big data mining) που αφορούν ολόκληρες ομάδες πληθυσμού.PRISM slide crop

 Μέηλ, τσάτ, κοινωνικά δίκτυα, VoIP, αναζητήσεις, αγορές, προτιμήσεις αλλά και τηλεφωνικές επαφές, γεωεντόπισμός και οτιδήποτε άλλο παράγουμε και μοιραζόμαστε στο διαδίκτυο και στα κινητά τηλέφωνα καθημερινά μέσω των πιο γνωστών υπηρεσιών αποτελούν έτσι δυνητικό πεδίο ανεξέλεγκτης μαζικής επιτήρησης.

Το διαδίκτυο από εργαλείο στην υπηρεσία της δημοκρατίας μετατρέπεται στη μεγαλύτερη μηχανή επιτήρησης της ανθρώπινης ιστορίας, σε Πανόπτικον του Bentham.

Η βαρυσήμαντη αυτή αποκάλυψη θέτει δύο κρίσιμα ερωτήματα. Το πρώτο είναι το όριο ανοχής των δυτικών αστικών δημοκρατιών στις αυταρχικές πρακτικές που επιβάλουν οι κυβερνήσεις τους.

Τα τελευταία χρόνια, εν μέσω κοινωνικής και οικονομικής κρίσης, η ηγεμονία του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού αμφισβητείται. Το διαδίκτυο αποτελεί πεδίο καλλιέργειας και διάχυσης αυτής της αμφισβήτησης.

 Η απάντηση του κράτους και του κεφαλαίου είναι η επιβολή ενός ιδιότυπου καθεστώτος πληροφοριακού ελέγχου, παράλληλα με την αστυνομική βία στο δρόμο. 

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η καταστολή του κινήματος Occupy Wall Street αλλά και πιο κοντά στα δικά  μας οι περιπέτειες του Indymedia, του Ράδιο Ένταση ή του Antigoldgreece.

Με πρόφαση την τρομοκρατία, την παιδοφιλία ή την πειρατεία δικαιολογείται η κατάφωρη παραβίαση ατομικών δικαιωμάτων όπως η ιδιωτικότητα και η δυνατότητα για απρόσκοπτη επικοινωνία και πληροφόρηση.

Η επιτήρηση των μέσων πληροφόρησης και δικτύωσης αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εντατικοποίησης των αυταρχικών τάσεων σε Ευρώπη και ΗΠΑ (αστυνομική βία, άνοδος της ακροδεξιάς ιδεολογίας, ποδηγέτηση των ΜΜΕ). Ως τέτοια θέτει υπό αμφισβήτηση τον (πολιτικά) φιλελεύθερο χαρακτήρα του δυτικού καπιταλισμού.

Το δεύτερο κρίσιμο ερώτημα που τίθεται από το σκάνδαλο του Prism αφορά τη χρήση των συγκεκριμένων υπηρεσιών.

Μέχρι τώρα γνωρίζαμε ότι το τίμημα που πληρώναμε για την δωρεάν χρήση των Google, Facebook, Skype κλπ. ήταν η βιομηχανοποιημένη μαζική εμπορική εκμετάλλευση των προσωπικών μας δεδομένων και των κοινωνικών σχέσεων που αναπτύσσουμε στο διαδίκτυο.

Πλέον αποδεικνύεται ότι το τίμημα ίσως να είναι ακόμη ακριβότερο και βαθιά πολιτικό.

*Το FISA προβλέπει ότι οι αμερικανικές Αρχές μπορούν να ζητήσουν πληροφορίες από οποιοδήποτε πάροχο τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών που εδράζεται στις ΗΠΑ για οποιοδήποτε πελάτη τους υπό δύο όρους: ο πρώτος είναι ότι η παρακολούθηση καλύπτεται από δικαστική επιταγή και αφορά συγκεκριμένα πρόσωπα· ο δεύτερος ότι η επιτηρούμενες τηλεπικοινωνίες λαμβάνουν χώρα εκτός των ΗΠΑ.

 (Εδώ μπορείτε να βρείτε την παρουσίαση που έκανα στα πλαίσια του Hackademy τον περσμένο Μάρτιο με τίτλο «Προστασία προσωπικών δεδομένων από εμπορικές εφαρμογές και υπηρεσίες»)

 

Leave a Reply

Your email address will not be published.