Κλέψε αυτό το film ! Peer-to-peer και ιδεολογία της “πειρατείας”

Η ανάδυση των δικτύων ανταλλαγής περιεχομένου σε βάση ισοτιμίας (peer-to-peer) ξεκίνησε ως ενστικτώδης πρακτική υπέρβασης των περιορισμών που η επικοινωνιακή βιομηχανία επέβαλε στη χρήση των προϊόντων της. Ο Shawn Fanning, δημιουργός του Napster το 1999, δεν είχε ως σκοπό παρά την διευκόλυνση της ανταλλαγής μουσικής με τους κολλητούς του στο πανεπιστήμιο.

Αυτό που ξεκίνησε σαν φοιτητικό αστείο όμως έφτασε να είναι, οχτώ χρόνια μετά, ο εφιάλτης των μεγαλόσχημων στελεχών της βιομηχανίας του θεάματος. Εξ ου και η σκληρή καμπάνια των τελευταίων οι οποίοι με απειλές, κατευνασμούς και δικαστήρια προσπαθούν απεγνωσμένα να καταστρέψουν τα δίκτυα ανταλλαγής. Η ίδια η φύση όμως του peer-to-peer καθώς και οι διαδοχικές τεχνικές βελτιώσεις τους, επακόλουθο της καταστολής, καθιστούν αδύνατο τον έλεγχο τους και πολύ περισσότερο την κατάρρευση τους.

Ένα από τους σημαντικότερους σταθμούς στην σύντομη ιστορία του peer-to-peer ήταν η εφεύρεση του πρωτοκόλλου BitTorrent από τον Bram Cohen το 2002. Η σπουδαιότητα αυτής της εξέλιξης δεν αφορά τόσο στην αποτελεσματικότητα του, κατά γενική ομολογία υψηλή, όσο σε ένα τεχνικό χαρακτηριστικό του : για να λειτουργήσει ένα δίκτυο ανταλλαγής torrent, σε αντίθεση με προγράμματα όπως το LimeWire, το KaZaa ή το eMule, χρειάζεται απαραίτητα μια κεντρική πλατφόρμα αποκαλούμενη tracker και αποτελούμενη από ένα server και ένα δικτυακό τόπο.

Η ιδιαιτερότητα αυτή έκανε τα δίκτυα ανταλλαγής περιεχομένου βασιζόμενα στο BitTorrent να διαρθρωθούν με τρόπο ανάλογο ενός κοινωνικού δικτύου (social network). Οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα ανταλλαγής απόψεων και κοινωνικοποίησης μέσα από forum, chat, σχολιασμούς και δημιουργία άβαταρς και οργανωμένων ομάδων capturers. Σταδιακά η κοινωνικοποίηση αυτή είχε σαν αποτέλεσμα την ανάδυση ψηγμάτων επιχειρηματολογίας με αντικείμενο της προάσπιση και την δικαιολόγηση των πρακτικών ανταλλαγής περιεχομένου στο διαδίκτυο.

Σε διεθνές επίπεδο, η επιχειρηματολογία αυτή διατρανώθηκε τα τελευταία χρόνια και σιγά σιγά δομήθηκε σε σημείο τέτοιο που σήμερα μπορούμε να μιλήσουμε για ιδεολογία, υπό την έννοια που της δίνει ο Régis Debray[1]. Πρωταγωνιστές αυτής της προσπάθειας, μεταξύ άλλων, είναι οι ιδιοκτήτες πολύ γνωστών trackers από τη βόρεια Ευρώπη όπως το The Pirate Bay και το Mininova οι οποίοι και ιδιοποιήθηκαν τον χαρακτηρισμό « πειρατές », που τους αποδόθηκε από τη βιομηχανία του θεάματος, και του έδωσαν θετικό νόημα.

Σε αυτούς προστέθηκαν διανοούμενοι, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι, δικηγόροι, προγραμματιστές και άλλοι μέσα από οργανώσεις όπως η Electronic Frontier Foundation, η League of Noble Peers και το Alternative Law Forum. Η ιδεολογία της « πειρατείας » παράγει πλέον έναν οργανωμένο αντίλογο στις κατηγορίες της βιομηχανίας του θεάματος μέσα από συνέδρια, άρθρα, βιβλία και ντοκυμαντέρ. Η ιδεολογία αυτή βασίζεται σε δάνεια από την ελευθεριακή φιλοσοφία συγγραφέων όπως ο Guy Debord, ο Hakim Bey και ο Howard Rheingold αλλά και γραπτά επιστημόνων όπως ο Richard Stallman, ο Lawrence Lessig και ο Philippe Aigrain.

Το κίνημα των peers αποτελεί φυσική συνέχεια της ιστορίας του διαδικτύου από την εποχή της δημιουργίας του, υπερασπίζοντας την ελεύθερη κυκλοφορία της πληροφορίας και την χειραφέτηση του κοινού από την κυριαρχία της μαζικής κουλτούρας. Μένει να δούμε αν η νέα αυτή θεώρηση της πνευματικής ιδιοκτησίας θα γίνει κάποτε κυρίαρχη…

Κάποια παραδείγματα αυτής της τάσης είναι τα εξής:

Το συνέδριο The Oil of the 21st Century και το μανιφέστο του.

Η ταινία Steal this film I που ασχολείται με τις πιέσεις της Αμερικανικής κυβέρνησης προς τη σουηδική για το κλείσιμο του Pirate Bay :

Η ταινία Steal this film II που πραγματεύεται την πειρατεία σε πιο θεωρητικό επίπεδο:

Το βιβλίο του Oram, Peer-to-Peer: Harnessing the Power of Disruptive Technologies

Το βιβλίο του Florent Latrive , Du bon usage de la piraterie : Culture libre, sciences ouvertes

Το βιβλίο του WERSHLER-HENRY, Free as in Speech and Beer: Open Source, Peer to Peer and the Economies of Online Revolution

Κι ένα δικό μου σχετικό άρθρο, σε συνεργασία με την Ιωάννα Βώβου, που πραγματεύται την διακίνηση ελληνικών τηλεοπτικών σειρών στα δίκτυα torrent.


[1] « L’idéologie n’est pas l’antithèse d’un savoir ou d’une réalité, comme illusion, méconnaissance ou fausse conscience, mais la forme et le moyen d’une organisation collective. Ce n’est pas une modalité du voir, mais une contrainte du faire »

5 thoughts on “Κλέψε αυτό το film ! Peer-to-peer και ιδεολογία της “πειρατείας”

  1. Ενδιαφέρουσα συζήτηση φίλε Ανήσυχε, δείχνει το εύρος των ερωτημάτων που θέτει το πέρασμα της πολιτιστικής βιομηχανίας στο διαδίκτυο…

  2. Ενδιαφέρουσα συζήτηση φίλε Ανήσυχε, δείχνει το εύρος των ερωτημάτων που θέτει το πέρασμα της πολιτιστικής βιομηχανίας στο διαδίκτυο…

  3. Ενδιαφέρουσα συζήτηση φίλε Ανήσυχε, δείχνει το εύρος των ερωτημάτων που θέτει το πέρασμα της πολιτιστικής βιομηχανίας στο διαδίκτυο…

Leave a Reply

Your email address will not be published.